iفین تک (ای فین تک - آی فین تک)

به گزارش iفین‌تک، ظهور فناوری‌های نوین و گسترش فین‌تک‌ها موجب تغییرات گسترده‌ای در صنعت بانکداری شده است. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، مفهوم بانکداری باز است که با هدف افزایش رقابت، بهبود تجربه مشتری و توسعه خدمات مالی نوآورانه طراحی شده است. در این مدل، بانک‌ها از طریق APIهای استاندارد، امکان دسترسی شرکت‌های ثالث مانند فین‌تک‌ها به داده‌های مالی مشتریان را (با مجوز آن‌ها) فراهم می‌کنند. این رویکرد به بانک‌ها امکان می‌دهد تا به جای رقابت مستقیم با فین‌تک‌ها، به عنوان پلتفرم‌هایی برای ارائه خدمات متنوع‌تر عمل کنند.

بانکداری باز چگونه عمل می‌کند؟

بانکداری باز به فین‌تک‌ها اجازه می‌دهد که با استفاده از APIهای ارائه‌شده توسط بانک‌ها، به داده‌های مشتریان مانند تراکنش‌ها، موجودی حساب و اطلاعات پرداخت دسترسی پیدا کنند. این اطلاعات به فین‌تک‌ها کمک می‌کند تا خدماتی مانند مدیریت مالی شخصی، اعتبارسنجی هوشمند و پرداخت‌های سریع‌تر را توسعه دهند.

در مدل بانکداری سنتی، تمام خدمات مالی توسط بانک‌ها ارائه می‌شود، اما در بانکداری باز، شرکت‌های فناوری مالی نیز می‌توانند وارد این اکوسیستم شده و خدماتی ارزشمندتر و کاربرپسندتر ارائه دهند. برای مثال، یک اپلیکیشن مدیریت هزینه‌ها می‌تواند با استفاده از APIهای بانکی، به‌صورت خودکار تراکنش‌های کاربر را تحلیل کرده و پیشنهادهای بهینه‌سازی هزینه ارائه کند.

فرصت‌های بانکداری باز برای بانک‌ها و فین‌تک‌ها

۱. افزایش رقابت و نوآوری در خدمات مالی

بانکداری باز موجب افزایش رقابت در صنعت مالی شده و بانک‌ها را وادار کرده است که برای حفظ مشتریان خود، خدمات دیجیتالی بهتری ارائه دهند. این تحول همچنین باعث نوآوری در محصولات مالی، از جمله وام‌های هوشمند، مدیریت سرمایه‌گذاری و روش‌های پرداخت دیجیتال شده است.

۲. بهبود تجربه مشتریان

با ادغام فین‌تک‌ها و بانک‌ها، مشتریان به خدمات شخصی‌سازی‌شده‌تری دسترسی دارند. برای مثال، می‌توانند در یک داشبورد یکپارچه، تمام حساب‌های بانکی خود را مدیریت کرده یا پیشنهادهای اعتباری مناسب خود را دریافت کنند.

۳. کاهش هزینه‌های عملیاتی برای بانک‌ها

استفاده از APIها باعث کاهش نیاز به توسعه داخلی راهکارهای بانکی شده و هزینه‌های عملیاتی را کاهش می‌دهد. همچنین، همکاری با فین‌تک‌ها باعث می‌شود بانک‌ها سریع‌تر به فناوری‌های جدید دسترسی داشته باشند.

۴. ایجاد مدل‌های کسب‌وکار جدید

بانک‌ها می‌توانند با ارائه APIهای بانکی، از مدل‌های کسب‌وکار جدیدی بهره ببرند. برای مثال، برخی بانک‌ها هزینه دسترسی به APIها را از فین‌تک‌ها دریافت می‌کنند که این خود به یک منبع درآمدی جدید تبدیل شده است.

چالش‌های بانکداری باز

۱. نگرانی‌های امنیتی و حفظ حریم خصوصی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بانکداری باز، امنیت داده‌های مشتریان است. هرگونه ضعف امنیتی در APIهای بانکی می‌تواند به سرقت اطلاعات مالی منجر شود. به همین دلیل، توسعه استانداردهای امنیتی قوی و احراز هویت چندمرحله‌ای برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز ضروری است.

۲. مقاومت بانک‌های سنتی

برخی بانک‌ها به دلیل وابستگی به مدل‌های قدیمی، در پذیرش بانکداری باز کند عمل می‌کنند. آن‌ها نگران از دست دادن کنترل بر داده‌های مشتریان و کاهش درآمد ناشی از رقابت با فین‌تک‌ها هستند.

۳. نیاز به تنظیم‌گری و قوانین شفاف‌تر

بانکداری باز نیازمند چارچوب‌های قانونی دقیق برای مدیریت اشتراک‌گذاری داده‌ها، تعیین مسئولیت‌های بانک‌ها و فین‌تک‌ها، و تضمین امنیت اطلاعات است. در کشورهای توسعه‌یافته مانند انگلستان، قانون PSD2 به عنوان یک استاندارد مشخص برای بانکداری باز اجرا شده است، اما در بسیاری از کشورها، هنوز قوانین مشخصی در این زمینه وجود ندارد.

وضعیت بانکداری باز در ایران و جهان

در سطح جهانی، بانکداری باز در کشورهای پیشرفته به سرعت در حال رشد است. اتحادیه اروپا، انگلستان، استرالیا و سنگاپور جزو پیشگامان این حوزه هستند. در ایران نیز، بانک مرکزی اقداماتی برای توسعه بانکداری باز انجام داده و برخی بانک‌ها شروع به ارائه APIهای بانکی کرده‌اند. با این حال، برای پیشرفت بیشتر، نیاز به استانداردهای مشخص‌تر، حمایت قانونی و افزایش آگاهی بانک‌ها و مشتریان از مزایای این مدل وجود دارد.

به گزارش iفین‌تک، بانکداری باز آینده تعامل بانک‌ها و فین‌تک‌ها را تغییر خواهد داد. این رویکرد نه‌تنها به افزایش رقابت و نوآوری در صنعت مالی کمک می‌کند، بلکه تجربه مشتریان را نیز بهبود می‌بخشد. با این حال، چالش‌هایی مانند امنیت داده‌ها، قوانین تنظیم‌گری و مقاومت بانک‌های سنتی باید برطرف شود تا این مدل بتواند به‌طور کامل در اکوسیستم مالی ادغام شود. همکاری میان نهادهای نظارتی، بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک نقش کلیدی در موفقیت بانکداری باز خواهد داشت.