iفین تک (ای فین تک - آی فین تک)

بخش دیفای (DeFi) که زمانی تنها بخشی نوپا در دنیای رمزارزها محسوب می‌شد، امروز به یکی از مهم‌ترین ستون‌های آینده اقتصاد دیجیتال تبدیل شده است. به گزارش iفین‌تک، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا پایان سال ۲۰۲۵، ارزش کل دارایی‌های قفل‌شده در پروژه‌های دیفای یا همان TVL از مرز ۲۰۰ میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. این عدد به معنای اعتماد فزاینده کاربران به سازوکارهای مالی غیرمتمرکز و فاصله‌گیری بیشتر از ساختارهای سنتی مالی است.

TVL چیست و چرا اهمیت دارد؟

ارزش کل قفل‌شده (Total Value Locked - TVL) معیاری کلیدی برای ارزیابی سلامت و قدرت اکوسیستم دیفای است. این شاخص نشان می‌دهد که چه مقدار دارایی در قالب وام‌دهی، استخرهای نقدینگی، بیمه غیرمتمرکز یا سایر خدمات مالی در قراردادهای هوشمند قرار گرفته‌اند. رشد TVL به معنای افزایش استفاده، اعتماد و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های دیفای است.

دلایل اصلی رشد دیفای تا ۲۰۲۵

کارشناسان حوزه فین‌تک و رمزارزها چند عامل کلیدی را برای جهش آینده دیفای شناسایی کرده‌اند:

1. افزایش پذیرش عمومی کاربران: با آموزش گسترده‌تر، تجربه بهتر کاربری و حضور برنامه‌های موبایلی دیفای، کاربران بیشتری وارد این حوزه می‌شوند.

2. ارتقای امنیت و بهبود زیرساخت‌ها: پیشرفت در ابزارهای ممیزی قراردادهای هوشمند و ارائه راه‌حل‌های لایه دوم مانند Optimism و zkSync باعث شده تا مشکلاتی مانند کارمزد بالا و حملات امنیتی کاهش یابد.

3. همکاری با بانک‌ها و نهادهای سنتی: برخی بانک‌ها مانند JPMorgan و HSBC به آزمایش ابزارهای دیفای در بسترهای خصوصی روی آورده‌اند. این روند موجب مشروعیت بیشتر پروژه‌های دیفای شده است.

4. ظهور بازارهای جدید دارایی توکنیزه‌شده: با توکنیزه شدن املاک، اوراق بهادار و سایر دارایی‌های دنیای واقعی، دیفای می‌تواند به بستری برای وام‌گیری یا معامله این دارایی‌ها تبدیل شود.

پروتکل‌های اصلی رشددهنده TVL

طبق تحلیل آی فین‌تک، رشد آینده دیفای وابسته به عملکرد موفق چند پروتکل کلیدی است:

MakerDAO: همچنان یکی از اصلی‌ترین بازیگران بازار وام‌دهی غیرمتمرکز و صادرکننده استیبل‌کوین DAI باقی خواهد ماند.

Aave و Compound: دو پروتکل اصلی وام‌دهی که در حال توسعه محصولات جدید برای دیفای سازمانی (Institutional DeFi) هستند.

Uniswap و Curve: نقش محوری در تأمین نقدینگی و معاملات غیرمتمرکز داشته و نوآوری‌هایی مانند یونی‌وی۳ به بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری کاربران کمک کرده‌اند.

Lido و Rocket Pool: رشد استیکینگ غیرمتمرکز از طریق این پلتفرم‌ها، بخش مهمی از TVL را تشکیل خواهد داد.

پروژه‌های نوظهور و بلاک‌چین‌های جایگزین

اگرچه Ethereum همچنان اکوسیستم اصلی دیفای محسوب می‌شود، اما بلاک‌چین‌هایی مانند Solana، Avalanche، Arbitrum و Base در حال جذب توسعه‌دهندگان و کاربران هستند. کارمزد پایین و سرعت بالاتر این شبکه‌ها، زمینه را برای گسترش بیشتر TVL فراهم کرده‌اند.

به گزارش iفین‌تک، در سال ۲۰۲۴ بیش از ۴۰٪ از رشد TVL خارج از شبکه اتریوم بوده است، که این روند در سال‌های آینده نیز احتمالاً ادامه خواهد یافت.

نقش دیفای در تحول اقتصاد جهانی

دیفای دیگر تنها یک جایگزین برای خدمات بانکی نیست، بلکه در حال بازتعریف مفهوم مالکیت، نقدینگی و اعتبار است. کاربران در نقاطی از جهان که به خدمات مالی سنتی دسترسی ندارند، از دیفای به عنوان راهکاری برای ذخیره دارایی، دریافت وام یا معامله استفاده می‌کنند.

همچنین ظهور DAOها (سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز) به‌عنوان نهادهای تصمیم‌گیری شفاف و بر بستر قراردادهای هوشمند، تعامل بین کاربران و پروژه‌ها را به شکلی بنیادین تغییر داده است.

چالش‌های پیش‌رو در مسیر رشد

با وجود پیش‌بینی رشد ۲۰۰ میلیارد دلاری TVL، چند مانع همچنان پیش روی دیفای وجود دارد:

ریسک‌های امنیتی و هک‌ها: در سال‌های گذشته صدها میلیون دلار از پروتکل‌های دیفای به سرقت رفته‌اند. با وجود بهبود امنیت، این تهدید همچنان جدی است.

ریگولاتوری نامشخص در بسیاری از کشورها: نبود چارچوب قانونی برای دیفای در اکثر کشورها، سرمایه‌گذاران و پروژه‌ها را در موقعیتی پرریسک قرار می‌دهد.

فرایندهای پیچیده کاربری: ورود کاربران جدید به دیفای همچنان با موانعی مانند نیاز به کیف‌پول‌های خاص، مدیریت کلید خصوصی و درک عملکرد قراردادهای هوشمند همراه است.

آینده دیفای

بر اساس تحلیل‌های iفین‌تک، رسیدن ارزش کل قفل‌شده دیفای به بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار تا پایان ۲۰۲۵ نه‌تنها ممکن، بلکه قابل انتظار است. این رشد وابسته به عوامل متعددی از جمله پذیرش جهانی، توسعه فنی، بهبود رگولاتوری و همگرایی با اقتصاد واقعی خواهد بود.

در صورت تحقق این پیش‌بینی، دیفای از جایگاه حاشیه‌ای فعلی، به یکی از ستون‌های اصلی نظام مالی جهانی ارتقاء خواهد یافت.