فناوری مالی یا فین‌تک (FinTech) به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای تحول در صنعت مالی، در سال‌های اخیر نقش مهمی در کاهش نابرابری مالی و توسعه دسترسی به خدمات بانکی در مناطق کم‌برخوردار ایفا کرده است. تحلیل iفین‌تک نشان می‌دهد که اپلیکیشن‌های موبایلی، کیف‌پول‌های دیجیتال، سیستم‌های پرداخت هوشمند و خدمات وام‌دهی آنلاین، راه‌کارهایی کارآمد برای ارائه خدمات مالی در جوامعی هستند که پیش‌تر از این خدمات بی‌بهره بوده‌اند.
فین‌تک و فراگیری مالی: پلی برای عبور از شکاف اقتصادی
یکی از چالش‌های بزرگ در کشورهای در حال توسعه، کمبود زیرساخت‌های بانکی در مناطق روستایی و دورافتاده است. این شکاف مالی باعث شده که میلیون‌ها نفر به خدمات مالی ابتدایی مانند حساب بانکی، وام یا بیمه دسترسی نداشته باشند. فین‌تک با حذف نیاز به حضور فیزیکی و بهره‌گیری از اینترنت و گوشی‌های هوشمند، توانسته این خدمات را به‌طور مستقیم در اختیار کاربران قرار دهد.
به عنوان مثال، پلتفرم‌هایی مانند M-Pesa در کنیا و Uala در آرژانتین موفق شده‌اند دسترسی به خدمات مالی را برای میلیون‌ها کاربر بدون حساب بانکی فراهم کنند. این مدل‌های موفق نشان می‌دهند که فین‌تک می‌تواند در سایر کشورها و مناطق کم‌برخوردار نیز تأثیرگذار باشد.
نقش فین‌تک در توانمندسازی اقتصادی
دسترسی به خدمات مالی تنها بخشی از ماجراست. پلتفرم‌های فین‌تک امکان سرمایه‌گذاری‌های خرد، پس‌انداز هوشمند و اخذ وام بدون نیاز به وثیقه را فراهم کرده‌اند. این ابزارها موجب شده تا افراد کم‌درآمد بتوانند کسب‌وکارهای کوچک خود را راه‌اندازی کنند یا در شرایط بحرانی مانند بلایای طبیعی یا بیماری‌های همه‌گیر، منابع مالی فوری در اختیار داشته باشند.
از سوی دیگر، فین‌تک می‌تواند به بهبود شفافیت مالی و کاهش فساد در فرایندهای پرداخت دولتی و خیریه‌ای کمک کند. کمک‌های مالی در قالب پرداخت دیجیتال می‌تواند مستقیماً به حساب ذی‌نفعان واریز شود، بدون آنکه از مسیرهای غیرشفاف عبور کند.
چالش‌ها و موانع توسعه فین‌تک در مناطق محروم
اگرچه فین‌تک ظرفیت بالایی برای کاهش فقر مالی دارد، اما موانعی همچون کمبود پوشش اینترنت، سطح پایین سواد دیجیتال، نبود قوانین حمایتی و فرهنگ مالی ضعیف همچنان مانع گسترش کامل آن می‌شوند. در بسیاری از مناطق محروم، مردم حتی با وجود دسترسی به اینترنت، شناخت کافی از خدمات دیجیتال ندارند یا به دلیل بی‌اعتمادی به سیستم‌های جدید، از استفاده از آن‌ها خودداری می‌کنند.
همچنین، نبود چارچوب‌های قانونی مشخص برای نظارت و حمایت از فین‌تک در برخی کشورها باعث شده که بسیاری از این پلتفرم‌ها نتوانند رشد پایداری داشته باشند. در این زمینه، همکاری دولت‌ها با استارتاپ‌های فین‌تکی و ایجاد فضای مقررات‌گذاری هوشمند می‌تواند به رفع این موانع کمک کند.
نمونه‌های موفق و تجربه‌های جهانی
در کشورهایی مانند هند، دولت با اجرای طرح‌هایی مانند Jan Dhan Yojana، زمینه افتتاح حساب‌های بانکی دیجیتال برای میلیون‌ها نفر را فراهم کرده است. ترکیب این سیاست با خدمات فین‌تکی مانند Paytm و PhonePe، به افزایش چشمگیر سطح فراگیری مالی منجر شده است.
در آمریکای لاتین نیز فین‌تک‌ها نقش مهمی در ارائه خدمات مالی در مناطق روستایی ایفا کرده‌اند. پلتفرم‌هایی مانند Nubank در برزیل و Mercado Pago در آرژانتین توانسته‌اند بدون نیاز به ساخت شعب فیزیکی، خدمات مالی را از طریق اپلیکیشن‌ها و اینترنت موبایل ارائه دهند.
آینده فین‌تک در خدمت عدالت مالی
تحلیل آی‌فین‌تک نشان می‌دهد که با پیشرفت فناوری، توسعه اینترنت نسل پنجم (5G) و افزایش سواد دیجیتال، آینده فین‌تک در مناطق کم‌برخوردار بسیار امیدوارکننده است. ادغام فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی، داده‌کاوی و بلاکچین در خدمات فین‌تکی می‌تواند امکان شخصی‌سازی، امنیت بیشتر و دسترسی بهتر را برای اقشار آسیب‌پذیر فراهم کند.
اگر زیرساخت‌های ارتباطی تقویت شده و آموزش‌های مالی دیجیتال در سطح گسترده انجام شود، فین‌تک قادر خواهد بود تا در آینده‌ای نه‌چندان دور، به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای مبارزه با فقر و نابرابری تبدیل شود.
نویسنده
اصغر لاله دشتی
با بیش از 30 سال سابقه در حوزه خبرنگاری و عکاسی خبری، مدیریت این وب‌سایت را بر عهده دارد. او با تکیه بر تجربه ارزشمند خود در دنیای رسانه، این بستر آنلاین را راه‌اندازی کرده تا بتواند اخبار را با کیفیت بالا، سرعت و دقت به مخاطبان ارائه کند.
ثبت دیدگاه