در حرکتی کم‌سابقه و راهبردی، کشورهای اسلامی با همکاری جمهوری اسلامی ایران، سند مشترک هوش مصنوعی را با هدف هم‌گرایی فناورانه و ارتقاء ظرفیت‌های دیجیتال به تصویب رساندند. این سند که در چهارچوب نشست رسمی سازمان همکاری اسلامی (OIC) نهایی شد، قرار است به‌عنوان نقشه راهی برای توسعه پایدار و امن فناوری هوش مصنوعی در جهان اسلام عمل کند.
به گزارش iفین‌تک، این توافق‌نامه می‌تواند به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ فناوری منطقه محسوب شود و مسیر آینده تعاملات علمی، فناورانه و اقتصادی کشورهای اسلامی را بازتعریف کند.
ایران؛ رهبر فکری در تدوین سند
ایران در سال‌های اخیر تلاش زیادی برای تثبیت جایگاه خود در حوزه هوش مصنوعی داشته است؛ از ایجاد آزمایشگاه‌های ملی و دانشگاهی گرفته تا تدوین نقشه راه ملی. حضور فعال کارشناسان و متخصصان ایرانی در جلسات تدوین این سند نیز نشان‌دهنده اهمیت نقش کشور در تعیین استانداردها و اولویت‌های مشترک میان کشورهای مسلمان است.
در این سند، حوزه‌هایی مانند پردازش زبان طبیعی عربی و فارسی، توسعه الگوریتم‌های بومی، داده‌محوری در تصمیم‌گیری‌ها، امنیت دیجیتال و اخلاق هوش مصنوعی به‌طور خاص مورد توجه قرار گرفته‌اند.
محورهای اصلی سند هوش مصنوعی
بر اساس اطلاعات منتشرشده توسط دبیرخانه OIC، سند مشترک شامل پنج محور کلیدی است:
-
زیرساخت داده‌ای مشترک: ایجاد پایگاه‌های داده و پلتفرم‌های ابری مشترک برای اشتراک‌گذاری اطلاعات میان کشورهای اسلامی.
-
آموزش و نیروی انسانی: توسعه دوره‌های آموزشی تخصصی، تبادل استاد و دانشجو و حمایت از پژوهش‌های مشترک.
-
اخلاق و قانون‌گذاری: تدوین استانداردهای اخلاقی و حقوقی برای کاربردهای هوش مصنوعی، با تأکید بر فرهنگ و ارزش‌های اسلامی.
-
همکاری تجاری و صنعتی: ایجاد بازار مشترک محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی، حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان.
-
امنیت سایبری و پدافند غیرعامل: استفاده از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی تهدیدات و تقویت زیرساخت‌های امنیتی دیجیتال.
این محورها در تطابق کامل با نیازها و قابلیت‌های بومی کشورهای اسلامی تدوین شده‌اند.
مزایای ژئوپلیتیکی و فناورانه برای ایران
به تحلیل آی فین‌تک، تصویب این سند می‌تواند دستاوردهای مهمی برای ایران به همراه داشته باشد. اولاً، به ایران این امکان را می‌دهد تا به‌عنوان یک مرجع علمی و فناورانه در جهان اسلام شناخته شود. ثانیاً، موجب تقویت روابط دوجانبه در حوزه فناوری با کشورهایی چون ترکیه، مالزی، اندونزی و پاکستان خواهد شد.
همچنین، این سند می‌تواند زمینه‌ای برای مقابله با تحریم‌های تکنولوژیکی بین‌المللی از طریق همکاری‌های فناورانه چندجانبه فراهم آورد.
فرصت‌های اقتصادی برای استارتاپ‌های ایرانی
این توافق همچنین بستری برای شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های ایرانی فراهم می‌کند تا محصولات و خدمات خود را در بازار کشورهای اسلامی عرضه کنند. از سیستم‌های هوشمند بانکی گرفته تا الگوریتم‌های هوشمند پزشکی، بازار کشورهای اسلامی می‌تواند یک بستر غنی برای صدور فناوری ایرانی باشد.
در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد جمعیت کشورهای عضو OIC جوانان زیر ۳۰ سال هستند؛ نیرویی که در صورت دسترسی به فناوری می‌تواند اقتصاد دیجیتال منطقه را متحول کند.
چالش‌های پیش‌رو و الزامات اجرایی
با وجود تصویب سند، اجرای کامل آن نیازمند تعهد سیاسی، منابع مالی، و هماهنگی دقیق میان کشورهاست. مهم‌ترین چالش‌ها به شرح زیرند:
فقدان زیرساخت یکپارچه در برخی کشورها
عدم تقارن توان فنی میان کشورهای عضو
نیاز به قانون‌گذاری داخلی منطبق با سند مشترک
تهدیدات ناشی از وابستگی به فناوری‌های غربی و آسیایی
کارشناسان توصیه کرده‌اند که دبیرخانه OIC کارگروه‌های تخصصی تشکیل دهد و بودجه خاصی برای پیاده‌سازی مرحله‌ای این سند اختصاص دهد.
جهان اسلام در مسیر استقلال هوش مصنوعی؟
در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورها در رقابت برای تسلط بر آینده فناوری هوش مصنوعی بوده‌اند. ایالات متحده، چین، اتحادیه اروپا و حتی هند برنامه‌های ملی جامع تدوین کرده‌اند. در این میان، جهان اسلام که دارای سرمایه انسانی قابل توجهی است، می‌تواند با اتحاد استراتژیک، خود را به‌عنوان یک قطب نوظهور در این حوزه معرفی کند.
تحلیل iفین‌تک نشان می‌دهد اگر این سند به‌طور کامل اجرا شود، می‌تواند سهم کشورهای اسلامی از اقتصاد جهانی دیجیتال را که اکنون کمتر از ۳ درصد است، تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۰ درصد افزایش دهد.
نویسنده
اصغر لاله دشتی
با بیش از 30 سال سابقه در حوزه خبرنگاری و عکاسی خبری، مدیریت این وب‌سایت را بر عهده دارد. او با تکیه بر تجربه ارزشمند خود در دنیای رسانه، این بستر آنلاین را راه‌اندازی کرده تا بتواند اخبار را با کیفیت بالا، سرعت و دقت به مخاطبان ارائه کند.
ثبت دیدگاه