در سال‌های اخیر، منطقه خاورمیانه از یک بازیگر حاشیه‌ای در حوزه فناوری‌های مالی به یکی از مراکز در حال رشد جهانی تبدیل شده است. به گزارش iفین‌تک، رشد سریع جمعیت جوان، افزایش نرخ دیجیتالی شدن خدمات بانکی و سیاست‌های اقتصادی حمایتی باعث شده‌اند تا استارت‌آپ‌های فین‌تک در کشورهای این منطقه، بیش از پیش مورد توجه سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی قرار گیرند. داده‌های جدید نشان می‌دهند که در سال ۲۰۲۵، میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه رشد دو رقمی داشته است.
نقش فین‌تک در تحولات مالی خاورمیانه
در بسیاری از کشورهای خاورمیانه، دسترسی سنتی به خدمات بانکی به دلیل زیرساخت‌های ناکافی یا عدم شمول مالی (financial inclusion) با چالش مواجه بوده است. استارت‌آپ‌های فین‌تک با ارائه خدمات نوین از جمله پرداخت دیجیتال، وام‌دهی هوشمند، مدیریت مالی شخصی و بانکداری بدون شعبه، توانسته‌اند این خلأها را پر کنند.
بر اساس تحلیل آی فین‌تک، رشد سریع اپلیکیشن‌های پرداخت مانند STC Pay در عربستان، PaySky در مصر و Mamo در امارات، نمونه‌ای از این تحول دیجیتالی است که نیاز به سرمایه‌گذاری برای گسترش خدمات را دوچندان کرده است.
آمار و داده‌های سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۲۵
گزارش‌های منتشر شده توسط پلتفرم‌های آماری مانند MAGNiTT و Dealroom نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک خاورمیانه در سال ۲۰۲۵ بیش از ۲.۲ میلیارد دلار بوده است؛ رقمی که نسبت به سال قبل رشد بیش از ۳۰ درصدی را تجربه کرده است.
بخش عمده این سرمایه‌گذاری‌ها به کشورهای زیر اختصاص داشته است:
امارات متحده عربی: با بیش از ۱ میلیارد دلار جذب سرمایه، به‌عنوان قطب اصلی فین‌تک منطقه شناخته می‌شود.
عربستان سعودی: با رشد ۵۰ درصدی سرمایه‌گذاری، دومین بازیگر بزرگ منطقه در این حوزه است.
مصر: با وجود مشکلات اقتصادی، با راه‌اندازی صندوق‌های حمایتی از استارت‌آپ‌ها، رشد سرمایه‌گذاری را تجربه کرده است.
عوامل کلیدی جذب سرمایه در منطقه
۱. قوانین و سیاست‌های حمایتی
کشورهایی مانند امارات و عربستان، با راه‌اندازی مراکز نوآوری (Innovation Hubs) و Sandboxهای نظارتی، محیطی امن و پایدار برای رشد استارت‌آپ‌ها ایجاد کرده‌اند. این مراکز به فین‌تک‌ها اجازه می‌دهند بدون نیاز به مجوز رسمی، خدمات خود را آزمایش کرده و توسعه دهند.
۲. تسهیل فرآیند جذب سرمایه خارجی
دولت‌ها با اصلاح قوانین مالیاتی، صدور ویزای استارت‌آپی و تسهیل ورود سرمایه‌گذاران خارجی، نقش مهمی در افزایش اعتماد به اکوسیستم فین‌تک ایفا کرده‌اند.
۳. همکاری بانک‌ها با استارت‌آپ‌ها
بانک‌های سنتی منطقه نیز رویکرد خود را تغییر داده‌اند. به جای رقابت، اکنون شاهد همکاری‌های گسترده میان بانک‌ها و فین‌تک‌ها هستیم که به توسعه خدمات دیجیتال منجر شده است. این همکاری‌ها فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک ایجاد کرده‌اند.
روندهای جدید و حوزه‌های محبوب سرمایه‌گذاری
تحلیل iفین‌تک نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران عمدتاً به بخش‌های زیر علاقه‌مند هستند:
فین‌تک اسلامی (Islamic Fintech): همخوانی با مقررات شرعی و جذب بازار مسلمانان.
پرداخت‌های بین‌مرزی (Cross-border Payments): رفع نیاز تجارت الکترونیکی منطقه‌ای و جهانی.
فناوری‌های وام‌دهی دیجیتال (Digital Lending): ارائه وام بدون نیاز به وثیقه یا مراجعه حضوری.
رمزارزها و بلاکچین: به‌رغم چالش‌های نظارتی، استقبال از پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین افزایش یافته است.
چالش‌های موجود
با وجود رشد سریع، فین‌تک‌های منطقه با چالش‌هایی نیز روبرو هستند:
تفاوت‌های نظارتی میان کشورها که مانع گسترش منطقه‌ای می‌شود.
نبود دسترسی یکپارچه به داده‌های کاربران برای توسعه خدمات شخصی‌سازی‌شده.
فرهنگ سنتی مالی که در برخی کشورها هنوز مانع پذیرش گسترده خدمات فین‌تک است.
با این حال، رویکردهای هماهنگ‌سازی قوانین و آموزش عمومی در حال کاهش تدریجی این موانع هستند.
آینده سرمایه‌گذاری فین‌تک در خاورمیانه
پیش‌بینی تحلیلگران آی فین‌تک نشان می‌دهد که اگر روند فعلی ادامه یابد، حجم سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های فین‌تک خاورمیانه تا سال ۲۰۲۷ ممکن است از مرز ۵ میلیارد دلار عبور کند. همچنین ادغام و تملک (M&A) میان فین‌تک‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز رو به افزایش است، که می‌تواند به بلوغ سریع‌تر بازار کمک کند.
از سوی دیگر، علاقه شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) از اروپا و آمریکا به ورود به بازار خاورمیانه نیز نشانه‌ای از جذابیت روزافزون این اکوسیستم نوپا است.
به گزارش iفین‌تک، سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های فین‌تک خاورمیانه اکنون به مرحله‌ای رسیده که می‌تواند نقشی مؤثر در تحول ساختار مالی منطقه ایفا کند. پشتیبانی دولت‌ها، استقبال کاربران و ورود سرمایه‌گذاران خارجی همه نشانه‌هایی از پتانسیل عظیم این بازار هستند. در سال‌های آینده، این منطقه می‌تواند به یکی از قطب‌های مهم فین‌تک جهانی تبدیل شود.
نویسنده
اصغر لاله دشتی
با بیش از 30 سال سابقه در حوزه خبرنگاری و عکاسی خبری، مدیریت این وب‌سایت را بر عهده دارد. او با تکیه بر تجربه ارزشمند خود در دنیای رسانه، این بستر آنلاین را راه‌اندازی کرده تا بتواند اخبار را با کیفیت بالا، سرعت و دقت به مخاطبان ارائه کند.
ثبت دیدگاه