iفین تک (ای فین تک - آی فین تک)

واگرایی میان بحران اقلیم و سرمایه‌گذاری

در شرایطی که بحران تغییرات اقلیمی، افزایش گرمایش زمین و چالش‌های زیست‌محیطی به عنوان اولویت‌های کلیدی دولت‌ها و سازمان‌های جهانی شناخته می‌شوند، آمارها از کاهش سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های حوزه انرژی پاک در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵ خبر می‌دهند. تحلیل آی فین‌تک نشان می‌دهد که این افت، زنگ خطری جدی برای آینده پایداری انرژی و اقتصاد سبز به شمار می‌آید.

کاهش سرمایه‌گذاری: آمار و واقعیت‌ها

بر اساس گزارش تازه مؤسسه تحقیقاتی Clean Energy Ventures، حجم سرمایه‌گذاری جهانی در استارت‌آپ‌های فعال در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های پاک نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود ۳۲ درصد کاهش یافته است. این میزان افت، بیشترین کاهش فصلی طی پنج سال اخیر محسوب می‌شود.

در این گزارش آمده است که در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵، تنها ۴.۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این حوزه انجام شده، در حالی که سال گذشته این رقم به ۶ میلیارد دلار رسیده بود. این کاهش قابل توجه می‌تواند بسیاری از استارت‌آپ‌های نوپا را با چالش تأمین مالی مواجه کند.

دلایل اصلی کاهش سرمایه‌گذاری

به گزارش iفین‌تک، چندین عامل اصلی برای این کاهش شناسایی شده‌اند:

افزایش نرخ بهره در آمریکا و اروپا: بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند در بازارهای امن‌تر مانند اوراق خزانه‌داری سرمایه‌گذاری کنند.

کاهش مشوق‌های دولتی: در برخی کشورها، حمایت‌های مالی از استارت‌آپ‌های سبز کاهش یافته یا به تأخیر افتاده است.

رقابت سنگین در بازار انرژی: استارت‌آپ‌ها مجبورند با شرکت‌های بزرگ و تثبیت‌شده رقابت کنند که منابع و زیرساخت‌های بیشتری دارند.

ریسک‌های تکنولوژیک: برخی فناوری‌های نوظهور مانند ذخیره‌سازی انرژی یا پیل‌های سوختی هنوز از نظر تجاری اثبات نشده‌اند.

پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت

در کوتاه‌مدت، کاهش سرمایه‌گذاری باعث کند شدن نوآوری در حوزه‌هایی مانند باتری‌های پیشرفته، نیروگاه‌های خورشیدی و فناوری‌های کاهش کربن می‌شود. این موضوع به‌ویژه برای استارت‌آپ‌هایی که در مراحل ابتدایی رشد قرار دارند، بسیار خطرناک است.

در بلندمدت، خطر جدی‌تری مطرح می‌شود: کاهش نرخ ورود فناوری‌های پاک به بازار. اگر روند فعلی ادامه یابد، تحقق اهداف اقلیمی مانند کربن‌زدایی تا سال ۲۰۳۰ عملاً غیرممکن خواهد بود.

واکنش بازیگران کلیدی بازار

برخی از سرمایه‌گذاران خطرپذیر مانند Breakthrough Energy Ventures، اعلام کرده‌اند که باوجود شرایط سخت بازار، به سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی پاک ادامه خواهند داد. این شرکت‌ها استدلال می‌کنند که تغییرات اقلیمی یک بحران بلندمدت است و بازده سرمایه‌گذاری در این حوزه در بازه ۵ تا ۱۰ ساله تضمین‌شده خواهد بود.

با این حال، اکثر بازیگران کوچکتر بازار از جمله شتاب‌دهنده‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری منطقه‌ای، در حال بازنگری در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود هستند.

ضرورت سیاست‌گذاری فعالانه دولت‌ها

تحلیل ای فین‌تک نشان می‌دهد که در شرایط فعلی، نقش دولت‌ها برای بازگرداندن اعتماد سرمایه‌گذاران بسیار حیاتی است. با اعمال سیاست‌های تشویقی مانند کاهش مالیات برای سرمایه‌گذاران سبز، اعطای وام‌های کم‌بهره به استارت‌آپ‌ها و تضمین خرید انرژی پاک توسط دولت‌ها، می‌توان مسیر سرمایه‌گذاری را به سمت فناوری‌های پاک هموار کرد.

کشورهایی مانند آلمان و کانادا پیشگام در این زمینه هستند. در آمریکا نیز، لایحه "سرمایه‌گذاری در آینده سبز" در کنگره مطرح شده که در صورت تصویب، میلیاردها دلار به سمت نوآوری‌های سبز سرازیر خواهد شد.

آینده سرمایه‌گذاری سبز: چالش یا فرصت؟

در حالی که کاهش سرمایه‌گذاری یک هشدار جدی است، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند این دوره می‌تواند فرصتی برای بازبینی مدل‌های کسب‌وکار استارت‌آپ‌ها و تمرکز بر راهکارهای پایدارتر باشد. سرمایه‌گذارانی که در این دوره دشوار به سرمایه‌گذاری ادامه دهند، احتمالاً در آینده بازدهی بسیار بالاتری کسب خواهند کرد.

همچنین، ورود فناوری‌های مکمل مانند هوش مصنوعی و بلاک‌چین به حوزه انرژی پاک، می‌تواند مسیرهای جدیدی برای رشد ایجاد کند. برای مثال، استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین در بهینه‌سازی مصرف انرژی یا تأمین مالی پروژه‌های انرژی پاک از طریق توکن‌سازی، نمونه‌هایی از این آینده هوشمند هستند.

 نیاز به رویکردی هوشمندانه

کاهش سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های انرژی پاک یک زنگ هشدار برای اکوسیستم فناوری و سرمایه‌گذاری است. به گزارش آی فین‌تک، اگرچه دلایل اقتصادی و سیاسی برای این کاهش وجود دارد، اما فرصت بازگشت هنوز از بین نرفته است. با سیاست‌گذاری هوشمندانه، حمایت فعالانه و ارتقای مدل‌های تجاری نوآورانه، می‌توان مسیر توسعه انرژی پاک را هموار و پایدار ساخت.
تحلیل‌های بیشتر در i-fintech.ir