iفین تک (ای فین تک - آی فین تک)

ارز دیجیتال منطقه‌ای در آسیا؛ آغاز یک مسیر نو؟

در هفته‌های اخیر، خبرهایی مبنی بر پیشنهاد راه‌اندازی یک ارز دیجیتال مشترک میان کشورهای آسیایی منتشر شده است. به گزارش iفین‌تک، این پیشنهاد در برخی نشست‌های مالی و منطقه‌ای آسیا مطرح شده و هدف از آن ایجاد یک واحد پول دیجیتال برای تقویت همکاری‌های اقتصادی، تسهیل تجارت بین‌المللی و کاهش وابستگی به ارزهای غالب مانند دلار آمریکا عنوان شده است.

انگیزه‌های اصلی پشت این پیشنهاد

دلایل مختلفی برای ارائه این پیشنهاد قابل شناسایی است:

1. وابستگی شدید به دلار: بخش زیادی از تبادلات مالی بین کشورهای آسیایی با واسطه دلار انجام می‌شود که آسیب‌پذیری زیادی در برابر تحریم‌ها و نوسانات اقتصادی آمریکا ایجاد می‌کند.

2. تسهیل تراکنش‌های منطقه‌ای: با استفاده از یک ارز دیجیتال مشترک، هزینه و زمان مبادلات بانکی درون‌منطقه‌ای به‌شدت کاهش خواهد یافت.

3. مقابله با سلطه مالی غرب: کشورهای آسیایی به‌دنبال ساخت یک ساختار مالی مستقل هستند که امکان تحریم‌های مالی از سوی غرب را به حداقل برساند.

4. پیشرفت زیرساخت‌های دیجیتال: بلوغ فناوری بلاک‌چین و تجربه موفق کشورهای آسیایی مانند چین در توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، زمینه‌ساز اجرایی شدن چنین طرحی است.

الگوهای مشابه در دیگر مناطق جهان

تجربه ایجاد ارزهای دیجیتال مشترک پیشینه طولانی ندارد، اما برخی نمونه‌ها قابل بررسی هستند:

• یورو دیجیتال: اتحادیه اروپا در حال توسعه یورو دیجیتال برای تسهیل تراکنش‌ها و محافظت از حاکمیت پولی خود است.

• پروژه mBridge: یک پروژه مشترک بین هنگ‌کنگ، تایلند، امارات و چین برای تسویه‌های بین‌المللی با استفاده از CBDCهاست.

موفقیت یا شکست این پروژه‌ها می‌تواند چراغ راه برای طرح آسیایی باشد.

چالش‌های فنی، سیاسی و اقتصادی پیش روی ارز دیجیتال آسیایی

اجرای چنین پروژه‌ای با موانع زیادی همراه خواهد بود:

1. نبود اجماع سیاسی: تنوع منافع و سیاست‌های پولی کشورهای آسیایی مانع اجماع سریع بر سر طراحی و مدیریت ارز مشترک خواهد شد.

2. ناهمگونی اقتصادی: کشورهای عضو، از نظر توسعه مالی و فناوری تفاوت‌های چشم‌گیری دارند که بر طراحی و زیرساخت ارز دیجیتال تأثیر می‌گذارد.

3. مسائل امنیتی و سایبری: تضمین امنیت داده‌ها و جلوگیری از حملات سایبری یکی از جدی‌ترین چالش‌ها در مسیر اجرای پروژه‌های رمزارزی است.

4. تعارض با سیاست‌های ملی پولی: برخی بانک‌های مرکزی ممکن است از واگذاری بخشی از حاکمیت پولی خود به یک سیستم مشترک، نگران باشند.

نقش چین، ژاپن و هند در پیشبرد یا توقف طرح

سه اقتصاد بزرگ آسیا یعنی چین، ژاپن و هند می‌توانند نقش کلیدی در تحقق یا شکست این طرح داشته باشند. چین با پیشرفت چشم‌گیر در زمینه یوان دیجیتال تجربه عملیاتی ارزشمندی دارد. ژاپن به دلیل سیستم بانکی پیچیده و مدرن، می‌تواند نقش راهبردی در طراحی فنی پروژه ایفا کند. از سوی دیگر، هند نیز با رشد سریع فین‌تک و برنامه‌های کلان دیجیتال می‌تواند بسترساز پذیرش مردمی و نهادی شود.

اما اختلافات ژئوپلیتیکی میان این کشورها، می‌تواند این هم‌افزایی بالقوه را تهدید کند.

چشم‌انداز اجرایی: از پیشنهاد تا واقعیت

در حال حاضر، این طرح هنوز در مرحله پیشنهاد قرار دارد و وارد فاز اجرایی نشده است. اگر حمایت سیاسی کافی جلب شود، می‌توان انتظار داشت طی ۲ تا ۳ سال آینده، آزمایش‌های اولیه راه‌اندازی شود. طراحی آزمایشی، آزمایش در پرداخت‌های بین‌المللی، پذیرش توسط بانک‌ها و در نهایت راه‌اندازی عمومی، مراحل محتمل برای چنین پروژه‌ای خواهد بود.

به گزارش آی فین‌تک، برای موفقیت این طرح، نه‌تنها توافقات سیاسی منطقه‌ای، بلکه همکاری گسترده در سطح فنی و نهادی ضروری است.

واکنش بازار و تحلیل‌گران

تحلیل‌گران مالی این پیشنهاد را جسورانه و در عین حال پیچیده توصیف کرده‌اند. برخی معتقدند این طرح می‌تواند نقطه عطفی در استقلال مالی آسیا از سیستم‌های مالی غربی باشد. برخی دیگر اما هشدار می‌دهند که در صورت اجرا بدون شفافیت و هماهنگی، این پروژه می‌تواند واگرایی مالی و سردرگمی اقتصادی ایجاد کند.

 آیا آسیا آماده یک واحد پول دیجیتال مشترک است؟

به نظر می‌رسد آسیا در حال حرکت به سمت یکپارچگی مالی بیشتر و کاهش وابستگی به ساختارهای مالی سنتی است. پیشنهاد ارز دیجیتال مشترک گامی در همین راستاست. اگرچه چالش‌ها فراوانند، اما زیرساخت‌های فناورانه و تجربه‌های ملی می‌توانند این طرح را از ایده به اجرا نزدیک کنند. تحلیل آی فین‌تک نشان می‌دهد در صورت اجرای موفق، این پروژه می‌تواند به الگوی جدیدی برای همکاری‌های مالی منطقه‌ای تبدیل شود.