تضاد میان نوآوری و نظارت
با گسترش روزافزون فناوری در صنعت مالی، استارتاپ‌های فین‌تک توانسته‌اند مدل‌های کسب‌وکار سنتی را به چالش بکشند. اما برخلاف انتظارات، نرخ شکست این استارتاپ‌ها به‌ویژه در بازارهای نوظهور بالاست. تحلیل‌های انجام‌شده توسط iفین‌تک نشان می‌دهد که چالش‌های نظارتی و پیچیدگی‌های قانونی از مهم‌ترین دلایل این ناکامی‌ها هستند.
نقش نظارت‌های سختگیرانه در تضعیف فین‌تک‌ها
یکی از اصلی‌ترین موانع رشد استارتاپ‌های فین‌تک، وجود مقررات مالی سنتی است که عمدتاً برای بانک‌ها و مؤسسات مالی بزرگ طراحی شده‌اند. این مقررات برای استارتاپ‌های جوان و نوآور، نه تنها حمایتی ایجاد نمی‌کنند بلکه موجب توقف یا کندی رشد آن‌ها می‌شوند.
-
عدم دسترسی سریع به مجوز فعالیت: روند طولانی و پیچیده دریافت مجوز، بسیاری از استارتاپ‌ها را از ورود به بازار بازمی‌دارد.
-
ابهام در قوانین: در بسیاری از حوزه‌ها مانند پرداخت دیجیتال، رمزارز یا BNPL، چارچوب قانونی روشنی وجود ندارد و این ابهام، ریسک فعالیت را افزایش می‌دهد.
-
سخت‌گیری‌های ناگهانی: تصمیمات یک‌باره نهادهای نظارتی مانند محدودسازی فعالیت صرافی‌های رمزارزی یا منع پرداخت‌های دیجیتال، می‌تواند باعث از بین رفتن سرمایه و تلاش چند ساله تیم‌ها شود.
نمونه‌هایی از شکست‌های نظارتی در جهان
مطالعه نمونه‌های بین‌المللی، ابعاد این چالش را بهتر روشن می‌کند:
هند:
بانک مرکزی هند در سال‌های اخیر قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای پلتفرم‌های وام‌دهی دیجیتال و BNPL اعمال کرده که باعث تعطیلی بسیاری از استارتاپ‌ها شده است.
چین:
پس از ممنوعیت فعالیت‌های رمزارزی در سال 2021، صدها استارتاپ بلاک‌چینی تعطیل یا مهاجرت کردند.
اروپا:
در برخی کشورها، فشارهای نظارتی پس از رسوایی‌هایی نظیر Wirecard باعث اعمال محدودیت‌های شدید بر استارتاپ‌های پرداخت شده است.
آفریقا:
در نیجریه، استارتاپ‌های رمزارزی به دلیل تحریم‌های بانک مرکزی و عدم دسترسی به زیرساخت‌های بانکی، با بحران بقا مواجه‌اند.
مشکلات در کشورهای در حال توسعه بیشتر است
در کشورهایی که ساختار نظارتی سنتی دارند، تغییر قوانین کند و پرهزینه است. نهادهای قانون‌گذار معمولاً نگاه بدبینانه‌ای به نوآوری دارند و به‌جای تسهیل‌گری، موضع محافظه‌کارانه اتخاذ می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود:
-
جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها دشوارتر شود.
-
شرکای بانکی از همکاری با آن‌ها اجتناب کنند.
-
فشار رسانه‌ای و عمومی بر فعالیت آن‌ها افزایش یابد.
راهکارها: چگونه می‌توان با چالش‌های نظارتی مقابله کرد؟
۱. سندباکس‌های نظارتی
بسیاری از کشورها مانند بریتانیا، سنگاپور و امارات متحده عربی، محیط‌هایی موسوم به سندباکس ایجاد کرده‌اند که به استارتاپ‌ها اجازه می‌دهد خدمات خود را با نظارت محدود و بدون ریسک زیاد آزمایش کنند.
۲. فناوری‌های نظارتی (RegTech)
استفاده از فناوری برای مدیریت ریسک‌های نظارتی و انطباق با قوانین، راهکار دیگری است که می‌تواند هزینه‌های اجرایی را کاهش دهد و اعتماد نهادهای ناظر را جلب کند.
۳. گفت‌وگوی سازنده بین دولت و استارتاپ‌ها
ایجاد کمیته‌های مشورتی، تدوین قوانین مشترک با مشارکت بازیگران فین‌تک، و ایجاد نهادهای واسط می‌تواند به تطبیق نوآوری با قوانین کمک کند.
نقش حیاتی آموزش و آگاهی‌سازی
تحلیل آی فین‌تک نشان می‌دهد بسیاری از چالش‌ها ناشی از فقدان درک کافی میان نهادهای نظارتی و بنیان‌گذاران فین‌تک‌ها است. ایجاد برنامه‌های آموزشی مشترک برای آشنا کردن نهادهای قانونی با مدل‌های جدید مالی و همچنین مشاوره حقوقی به استارتاپ‌ها می‌تواند نقش مهمی در کاهش تعارض ایفا کند.
نوآوری نیازمند قانون‌گذاری پویا است
نوآوری در صنعت مالی بدون حمایت ساختاری، محکوم به شکست است. همان‌طور که تحلیل‌های iفین‌تک نشان می‌دهد، استارتاپ‌های فین‌تک برای موفقیت به چارچوب‌های نظارتی شفاف، منعطف و به‌روز نیاز دارند. آینده صنعت فین‌تک تنها در صورتی روشن خواهد بود که نهادهای قانون‌گذار به جای تقابل، رویکردی حمایتی و هم‌راستا با فناوری اتخاذ کنند.
نویسنده
اصغر لاله دشتی
با بیش از 30 سال سابقه در حوزه خبرنگاری و عکاسی خبری، مدیریت این وب‌سایت را بر عهده دارد. او با تکیه بر تجربه ارزشمند خود در دنیای رسانه، این بستر آنلاین را راه‌اندازی کرده تا بتواند اخبار را با کیفیت بالا، سرعت و دقت به مخاطبان ارائه کند.
ثبت دیدگاه