iفین تک (ای فین تک - آی فین تک)

فین‌تک‌ها در مسیر برخورد با نهادهای رسمی

در هفته گذشته، انجمن فین‌تک ایران طی نامه‌ای به رئیس‌جمهور، نگرانی‌های جدی خود را نسبت به سیاست‌های اخیر بانک مرکزی اعلام کرد. تحلیل iفین‌تک نشان می‌دهد که این هشدار در پی صدور بخشنامه‌هایی از سوی بانک مرکزی بوده که فعالیت بسیاری از استارتاپ‌های فین‌تک، خصوصاً در حوزه پرداخت و اعتباردهی، را با چالش‌های جدیدی مواجه کرده است.

نامه رسمی انجمن: نگرانی از آینده فین‌تک در ایران

در این نامه، انجمن فین‌تک با اشاره به تصمیمات تازه بانک مرکزی، اعلام کرده است که چنین رویه‌هایی نه‌تنها سبب کاهش انگیزه نوآوری در صنعت مالی می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به خروج سرمایه‌گذاران و کاهش اعتماد عمومی نسبت به فناوری‌های مالی در کشور گردد.

برخی از نکات مهم مطرح‌شده در این نامه به شرح زیر است:

• عدم شفافیت در فرآیندهای نظارتی و صدور مجوز

• صدور بخشنامه‌هایی که ناگهانی و بدون مشورت با فعالان بازار اجرا می‌شوند

• نگرانی از توقف فعالیت استارتاپ‌هایی که در چارچوب قانون اما با نوآوری فعالیت می‌کنند

• مخالفت با انحصارگرایی پنهان برخی بانک‌ها در ارائه خدمات مالی دیجیتال

زمینه‌ساز اختلاف: سیاست‌های سخت‌گیرانه بانک مرکزی

در ماه‌های اخیر، بانک مرکزی با ابلاغ محدودیت‌هایی برای ارائه خدمات پرداخت، BNPL، و اعتبارسنجی، عملاً بسیاری از مدل‌های کسب‌وکار استارتاپ‌های فین‌تک را غیرفعال کرده است. تحلیل آی فین‌تک از این روند نشان می‌دهد:

• برخی از مجوزها تنها برای شرکت‌های وابسته به بانک‌ها صادر شده‌اند.

• موانع متعددی برای دسترسی فین‌تک‌ها به API بانکی به وجود آمده است.

• الزامات فنی دشوار و استانداردسازی اجباری، بدون مشارکت بخش خصوصی، در حال اجراست.

پیامدهای منفی این تصمیمات برای اکوسیستم نوآوری

کارشناسان اقتصادی و فعالان فین‌تک هشدار داده‌اند که تداوم این روند می‌تواند تبعات گسترده‌ای برای اقتصاد دیجیتال ایران داشته باشد:

• مهاجرت تیم‌های استارتاپی به خارج از کشور

• توقف جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی

• افزایش بیکاری در حوزه فناوری‌های مالی

• کاهش تنوع خدمات مالی برای مردم و کسب‌وکارها

همچنین، برخی از استارتاپ‌ها اعلام کرده‌اند که ناچار به تعطیلی بخش‌هایی از خدمات خود یا تغییر مدل کسب‌وکارشان شده‌اند، چرا که امکان تطبیق سریع با مقررات جدید را ندارند.

مطالبه انجمن فین‌تک: تعامل، نه تقابل

در بخش پایانی نامه، انجمن فین‌تک پیشنهادهایی برای بهبود شرایط ارائه کرده که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• تشکیل کارگروه مشترک بین بانک مرکزی و انجمن فین‌تک برای تدوین مقررات

• توسعه سندباکس نظارتی واقعی و کاربردی

• الزام نهادهای تصمیم‌گیر به مشورت با فعالان قبل از صدور بخشنامه‌ها

• شفاف‌سازی فرآیند صدور مجوزها و جلوگیری از رانت اطلاعاتی

این نهاد تأکید کرده که فضای کسب‌وکارهای نوآور نیاز به اطمینان، ثبات و گفت‌وگوی مؤثر با دولت دارد تا مسیر توسعه فین‌تک در ایران مسدود نشود.

موضع دولت در برابر هشدار انجمن؛ سکوت یا اصلاح؟

تا زمان انتشار این گزارش، هیچ واکنشی رسمی از سوی دولت یا بانک مرکزی به این نامه منتشر نشده است. اما تحلیلگران معتقدند، تداوم چنین سیاست‌هایی بدون پاسخ‌گویی، می‌تواند شکاف میان نهادهای نظارتی و بازیگران فین‌تک را عمیق‌تر کرده و اکوسیستم نوآوری را با بحران مشروعیت مواجه سازد.

به گزارش iفین‌تک، تجربه کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که گفت‌وگوی مستمر میان قانون‌گذاران و استارتاپ‌ها یکی از کلیدهای اصلی موفقیت در توسعه فناوری‌های مالی است. بنابراین، زمان آن فرا رسیده که ساختارهای سنتی تصمیم‌گیری در ایران نیز بازنگری شود.

حمایت از فین‌تک، پیش‌شرط تحول دیجیتال

در نهایت، اگرچه بانک مرکزی مسئولیت مهمی در حفظ سلامت نظام مالی دارد، اما این مأموریت نباید با نوآوری و تحول دیجیتال در تعارض باشد. تحلیل آی فین‌تک نشان می‌دهد که آینده اقتصاد دیجیتال ایران وابسته به آن است که نهادهای ناظر، فین‌تک را به‌عنوان همکار و نه رقیب ببینند. این نامه، هشداری جدی است که نباید نادیده گرفته شود.