فین‌تک در مسیر تحول ساختاری
صنعت فناوری‌های مالی یا فین‌تک، در سال‌های اخیر به یکی از پویاترین بخش‌های اقتصاد جهانی بدل شده است. به گزارش تحلیل iفین‌تک، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که بازار جهانی فین‌تک با نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) بیش از ۱۳٪، تا پایان سال ۲۰۲۸ به رشد خیره‌کننده ۳۶٪ دست خواهد یافت. این جهش عمدتاً تحت تأثیر دو روند کلیدی یعنی خدمات مالی تعبیه‌شده و بانکداری باز شکل می‌گیرد.
روند اول: جهش در خدمات مالی تعبیه‌شده (Embedded Finance)
خدمات مالی تعبیه‌شده به معنی ادغام مستقیم خدمات مالی در پلتفرم‌های غیرمالی مانند فروشگاه‌های آنلاین، اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل، بیمه و حتی بازی‌های ویدیویی است. شرکت‌هایی مانند Amazon، Uber، Shopify و حتی اپ‌های سلامت دیجیتال، از این نوع خدمات برای ارائه پرداخت، بیمه، اعتبارات یا حساب بانکی درون‌برنامه‌ای استفاده می‌کنند.
دلایل محبوبیت این مدل:
کاهش اصطکاک کاربران در فرآیندهای مالی.
تجربه کاربری یکپارچه بدون خروج از پلتفرم.
افزایش وفاداری مشتری و داده‌محوری.
ایجاد درآمدهای جدید برای پلتفرم‌ها.
بر اساس گزارش موسسه Juniper Research، اندازه بازار خدمات تعبیه‌شده از ۵۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳، به بیش از ۱۸۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۸ خواهد رسید.
روند دوم: بانکداری باز، پلی میان بانک‌ها و نوآوری
بانکداری باز با تکیه بر APIهای استاندارد، به فین‌تک‌ها و شرکت‌های ثالث اجازه می‌دهد به داده‌های بانکی مشتریان دسترسی داشته باشند (با رضایت خودشان) و خدمات نوآورانه ارائه دهند. این رویکرد در اتحادیه اروپا تحت مقررات PSD2 و در بریتانیا به‌عنوان بخشی از چارچوب Open Banking عملیاتی شده است.
مزایای کلیدی بانکداری باز:
افزایش شفافیت و رقابت در نظام بانکی.
تسهیل اعتبارسنجی لحظه‌ای برای وام‌ها.
امکان ساخت اپ‌های هوشمند مدیریت مالی شخصی.
تقویت همکاری بانک‌ها با فین‌تک‌ها به‌جای رقابت مخرب.
تحلیل آی فین‌تک نشان می‌دهد بانکداری باز از یک ابزار فناورانه، به یک راهبرد تحول‌آفرین برای بانک‌ها و مؤسسات مالی تبدیل شده است.
بازارهای هدف: آسیا و آفریقا پیشگام رشد
اگرچه آمریکا و اروپا همچنان بازارهای بالغ‌تری هستند، اما رشد اصلی تا ۲۰۲۸ در بازارهای درحال‌توسعه، به‌ویژه در آسیا، خاورمیانه و آفریقا رخ خواهد داد. جمعیت جوان، نرخ بالای نفوذ موبایل و عدم دسترسی کافی به خدمات بانکی سنتی، این مناطق را به بستری ایده‌آل برای نوآوری‌های فین‌تک تبدیل کرده‌اند.
در هند، استارتاپ‌هایی مانند PhonePe و Paytm از خدمات پرداخت تعبیه‌شده برای گسترش سرویس‌های بانکی استفاده کرده‌اند. در آفریقا نیز سرویس M-Pesa تجربه‌ای موفق از خدمات مالی تلفن‌محور ارائه داده که حالا با خدمات بانکی باز توسعه می‌یابد.
نقش سرمایه‌گذاری در شتاب رشد فین‌تک
در کنار نوآوری، سرمایه‌گذاری‌های عظیم نیز عامل کلیدی این رشد محسوب می‌شوند. تنها در سال ۲۰۲۳، بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های فین‌تک در سراسر جهان انجام شد. تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۲۸، این میزان به بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار برسد، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند بیمه دیجیتال (Insurtech)، پرداخت‌های آنی، BNPL (خرید اکنون پرداخت بعد) و رمزارزها.
چالش‌ها: قانون‌گذاری، حریم خصوصی و امنیت
هرچند رشد سریع فین‌تک مثبت ارزیابی می‌شود، اما چالش‌هایی نیز بر سر راه آن قرار دارد:
نبود چارچوب قانونی شفاف در بسیاری از کشورها.
نگرانی‌های مرتبط با حفظ حریم خصوصی کاربران.
امنیت داده‌های بانکی و حملات سایبری هدفمند.
این چالش‌ها به‌ویژه در خدمات مالی تعبیه‌شده جدی‌ترند، چرا که پلتفرم‌های غیربانکی در حال مدیریت اطلاعات مالی حساس هستند. به همین دلیل، ایجاد چارچوب‌های نظارتی جامع برای همسویی با نوآوری ضروری است.
آینده بازار فین‌تک در پرتو همگرایی
به گزارش iفین‌تک، رشد ۳۶ درصدی پیش‌بینی‌شده برای بازار فین‌تک تا سال ۲۰۲۸، نشان از قدرت فناوری در دگرگونی مدل‌های مالی سنتی دارد. همگرایی خدمات مالی با پلتفرم‌های دیجیتال (از تجارت الکترونیک تا حمل‌ونقل) در کنار شفاف‌سازی جریان داده‌ها از طریق بانکداری باز، نه‌تنها تجربه کاربران را متحول می‌کند بلکه ساختار اقتصادی بانک‌ها و استارتاپ‌ها را نیز دگرگون خواهد کرد.
پایش روندهای کلیدی این بازار و تحلیل فرصت‌ها و تهدیدهای آن، به ویژه برای فعالان اکوسیستم فین‌تک ایران نیز حیاتی است. برای دریافت تحلیل‌های به‌روز در این حوزه، به پایگاه خبری i-fintech.ir مراجعه کنید.
نویسنده
اصغر لاله دشتی
با بیش از 30 سال سابقه در حوزه خبرنگاری و عکاسی خبری، مدیریت این وب‌سایت را بر عهده دارد. او با تکیه بر تجربه ارزشمند خود در دنیای رسانه، این بستر آنلاین را راه‌اندازی کرده تا بتواند اخبار را با کیفیت بالا، سرعت و دقت به مخاطبان ارائه کند.
ثبت دیدگاه